مقدمه
سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس 2 در اواخر سال 2019 به‌عنوان علت بیماری ویروس کرونا (COVID-19) در ووهان، شهری در استان هوبئی چین شناسایی شد. از آن زمان، بیماری عفونی به سرعت گسترش یافته است، و در نتیجه همه‌گیری در سراسر جهان توسط سازمان بهداشت جهانی در فوریه 2020 اعلام شده است [1 ,2]. کارکنان بهداشت، به‌ویژه کارکنان بخش‌هایی که از بیماران مبتلا به کرونا مراقبت می‌کنند، در معرض خطر بالای این بیماری مسری قرار دارند، زیرا آنها در خط مقدم شیوع بیماری قرار دارند [3]، به‌ویژه در کشورهایی که منابع محدودی دارند. بعلاوه، آنها به دلیل ترس از انتقال بیماری به خانواده و همکارشان، دچار استرس می‌شوند [4, 5]. 
پرستاری شغل پر استرسی است [6, 7]. این شغلی است که نیاز به صرف انرژی در بسیاری از سطوح دارد. از نظر جسمی، این شغل می‌تواند با داشتن استرس عضلانی - اسکلتی زیاد طاقت فرسا باشد، و دردهای زیادی به اوج خود برسد. از نظر ذهنی، پرستاران باید هوشیار باشند، محاسباتی را برای دارو انجام دهند و به سوالات مهم بیماران و بستگان پاسخ دهند. از نظر هیجانی، فشار وقتی احساس می‌شود که آنها احساس همدردی می‌کنند و به مردم کمک می‌کنند و از کار کردن در محیطی که درد و غم وجود دارد، ناشی می‌شود. محیط کار پرستاران اغلب با محدودیت منابع، حمایت ضعیف از کارکنان و تغییر سازمانی، مشخص می‌شود [8, 9, 10]. استرس شغلی به‌عنوان پاسخ‌های مضر جسمی و روحی تعریف شده است که در صورت عدم تطابق نیازهای شغلی با منابع، توانایی‌ها و نیازهای افراد رخ می‌دهد. منابع، توانمندی‌های ناکافی و نسبت پایین تعداد پرستار به بیمار در حرفه پرستاری شناخته شده است که در سراسر جهان استرس‌زا بوده و تأثیرات مخربی بر سلامت جسمی و روانی پرستاران دارد [11]. استرس جزء شناخته شده‌ای از پرستاری نوین است که به مقدار خیلی کم، مفید است [12]. اما در درازمدت بیماری‌های مزمنی مانند پرفشاری خون، بیماری‌های قلب و عروق، آسم را برجای می‌گذارد [13]. همچنین استرس‌های شغلی بر سلامتی افراد تأثیر گذاشته، کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد و احتمال وقوع صدمات کاری را افزایش می‌دهد [14]. 
برخی از محققان ارتباط کیفیت زندگی را با توانایی کاری [15]، استرس شغلی [16] و مشکلات سلامت روان [17] در میان مشاغل مختلف از جمله پرستاری بررسی کردند. سازمان بهداشت جهانی [18] کیفیت زندگی را ادراک افراد از موقعیت‌شان در بستر فرهنگی و نظام‌های ارزشی که در آن زندگی می‌کنند و در ارتباط با اهداف، انتظارات و نیازهایشان می‌داند. کیفیت زندگی یک اصطلاح مورد استفاده در تعدادی از رشته‌های علمی با تعاریف و مفهوم‌سازی‌ها از حالات سلامت تا رضایت‌مندی زندگی و دارا بودن ویژگی‌های مطلوب اجتماعی و مؤثر است. این تعریف مفهوم وسیعی است که به شیوه‌ی پیچیده‌ای توسط سلامت جسمانی، وضعیت روان‌شناختی، سطح استقلال و روابط اجتماعی فرد و ارتباط او با خصوصیات بارز محیط وی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و بدین سبب بسیار قابل تأمل است [19]. 
 در بیمارستان‌ها، استرس کاری روزبه‌روز افزایش یافته و از بین مشاغل درمانی، پرستاران با وجود تنش‌های مراقبتی از بیماران در معرض فرسودگی شغلی، خستگی مفرط و کاهش کیفیت زندگی قرار دارند [20]. در پژوهشی در خصوص عوامل استرس‌زای کووید نشان داده شد که هم عدم ایمنی در کار و هم خطر ابتلا به عفونت می‌تواند منجر به افزایش استرس شغلی و انگیزه برای ترک شغل شود [21]. در صورت مزمن شدن این مسائل، مشکلات اجتماعی، شخصی، اقتصادی و روانی متعددی برای پرستاران به‌وجود آمده و کیفیت زندگی آنها دچار مشکل جدی می‌شود [22]. در پژوهشی در یک مرکز منتخب در شهر اصفهان نشان داده شد که کم‌توجهی به کیفیت زندگی پرستاران و برطرف نکردن دغدغه‌های منطقی آنها، ممکن است کیفیت مراقبت از بیماران و در نهایت کیفیت زندگی آنها را به اشکال قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد [23].
با توجه به آنچه ذکر شد پژوهش حاضر در نظر دارد کیفیت زندگی و استرس شغلی و عوامل همراه آن را در میان پرستاران شاغل در بخش کووید تعیین کند. 
روش کار
پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی مقطعی بوده است.پژوهش حاضر دارای کد اخلاق IR.SBMU.BMINUCO.REC.1400.004 از کمیته اخلاق دانشکده پرستاری بانک ملی می‌باشد. جامعه پژوهش شامل کلیه پرستاران شاغل در بخش‌های کووید بیمارستان بانک ملی می‌باشد. اکثریت پرستاران مدتی در بخش‌های بالینی کووید مشغول به‌کار بوده‌اند. از این افراد تعداد 50 نفر بر اساس امکانات تیم تحقیق و به روش در دسترس انتخاب و بررسی شدند. جهت بررسی کیفیت زندگی از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی استفاده شد. این پرسشنامه چهار حیطه سلامت جسمانی، سلامت روانی، روابط اجتماعی و سلامت محیط را با 24 سؤال می‌سنجد، دو سؤال اول به هیچ یک از حیطه‌ها تعلق ندارند و وضعیت سلامت و کیفیت زندگی را به شکل کلی مورد ارزیابی قرار می‌دهند. سوال‌های پرسشنامه بر روی یک مقیاس 5 گزینه‌ای ارزیابی می‌شود. کمترین نمره 24 و بالاتری نمره 124 می‌باشد. نمره بالاتر نشان‌دهنده کیفیت زندگی بهتر است. اعتبار این ابزار از سوی سازمان بهداشت جهانی بالای 0/90 تعیین شده است و در ایران نیز نسخه فارسی این ابزار توسط نجات و همکاران بررسی شد و پایایی این ابزار در هر چهار حیطه مورد بررسی بالای 0/70 به دست آمد. ضریب آلفای کرونباخ آن نیز در کلیه حیطه‌ها به غیر از حیطه اجتماعی، بالای 0/7 گزارش شده است [24].
جهت بررسی استرس شغلی از پرسشنامه مجری سلامت و ایمنی استفاده شد. این پرسشنامه در اواخر دهه 1990 میلادی به وسیله مؤسسه سلامت و ایمنی انگلستان جهت ارزیابی استرس شغلی کارگران و کارمندان انگلیسی طراحی شده است که مشتمل بر 35 سؤال و 7 حیطه شامل؛ تقاضا، کنترل، حمایت مسئولین، حمایت همکاران، ارتباط، نقش و تغییرات می‌باشد. نمره‌دهی این پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت؛ هرگز (امتیاز 1)، به ندرت (امتیاز 2)، بعضی اوقات (امتیاز 3)، اغلب (امتیاز 4) و همواره (امتیاز 5) می‌باشد. نمره کل بین 35 تا 175 می‌باشد. نمره بالا در این پرسشنامه نشان‌دهنده موقعیت شغلی خوب و استرس پایین و نمره پایین نشان‌دهنده موقعیت شغلی نامناسب و استرس بالا می‌باشد. پایایی و روایی این پرسشنامه در ایران به‌وسیله آزاد مرزبانی و همکاران تأیید شده است. ضریب پایایی آن در این بررسی 0/86 به دست آمد [25]. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تی مستقل و آنووا در نرم افزار SPSS نسخه 16 صورت گرفت.

یافته‌ها
در این پژوهش تعداد 50 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌های کووید شرکت کردند. میانگین سنی افراد شرکت‌کننده 32/48 سال بود. از میان افراد شرکت‌کننده 96 درصد دارای تحصیلات لیسانس و 4 درصد فوق لیسانس بودند، وضعیت استخدام افراد 20 درصد رسمی، 80 درصد قراردادی و سابقه کار افراد 54 درصد 1-5 سال، 26 درصد 6-10 سال، 12 درصد 11-15 سال، 8 درصد بیشتر از 16 سال بود. 28 درصد افراد به مدت 3 ماه، 18 درصد به مدت 3-6 ماه و 54 درصد بیشتر از 6 ماه در بخش کرونا حضور داشتند. 68 درصد به صورت متوالی و 32 درصد به‌صورت منقطع در بخش‌های کرونا حضور داشتند. میانگین±انحراف‌معیار نمره کیفیت زندگی 16/5±83/5 (حداقل 42 و حداکثر 114) و میانگین±انحراف‌معیار نمره استرس شغلی 16/2±117/6 (حداقل 80 و حداکثر 175) بود. 
میانگین کیفیت زندگی در بین پرسنل رسمی با سابقه بالاتر نسبت به پرسنل قراردادی با سابقه کار کمتر، بیشتر بود. همچنین افرادی که به‌طور متوالی در بخش کرونا کارکرده بودند نسبت به افرادی که کار متوالی نداشتند دارای کیفیت زندگی پایین‌تری بودند. با این حال اختلاف نمره‌ی کیفیت زندگی بر اساس شاخص‌های جمعیت شناختی در هیچ موردی معنی‌دار نبود (جدول شماره 1) و نیز اختلاف نمره‌ی استرس شغلی بر اساس شاخص‌های جمعیت‌شناختی در هیچ موردی معنی‌دار نبود (جدول شماره 2). 


همان‌طور که در جدول شماره 2 نشان داده می‌شود بین کیفیت زندگی و شاخص‌های جمعیت شناختی ارتباط معنادار وجود ندارد.


همان‌طور که در جدول شماره 3 نشان داده می‌شود بین استرس شغلی و شاخص‌های جمعیت شناختی ارتباط معنادار وجود ندارد.


بحث 
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت کیفیت زندگی و استرس شغلی و عوامل همراه پرستاران شاغل در بخش‌های کووید انجام شد. میانگین کیفیت زندگی و استرس شغلی پرستاران شاغل در بیمارستان بانک ملی نسبت به پژوهش نصیری زرین و همکاران بالاتر می‌باشد [26]. نتایج نشان داد که بین کیفیت زندگی و سطح تحصیلات ارتباط معناداری وجود ندارد که این با نتایج پژوهش ارگون، اوران و بندر انطباق دارد [27]. احتمالاً عوامل کاهنده کیفیت زندگی در تمامی مدارج تحصیلی در گروه‌های مختلف پرستاری وجود دارد چرا که به‌نظر می‌رسد وجود عوامل تنش‌زای شغلی، فشار کاری، نبود حالت مطلوبی از امنیت شغلی، عدم افزایش چشمگیر حقوق دریافتی و حضور سایر عوامل در محیط کار باعث تداوم افت کیفیت زندگی در مدارج مختلف تحصیلی می‌شود. بین کیفیت زندگی و سابقه کار پرسنل ارتباط معنادار وجود نداشت ولی میانگین کیفیت زندگی افراد با سابقه کار بالا بیشتر از افراد با سابقه کمتر بود. این یافته با پژوهش محمدی و حسین چاری انطباق دارد [28]. در تبیین این یافته افراد با سابقه بالاتر، دشواری کار کمتری را تجربه می‌کنند، سلامت روانی آنها افزایش می‌یابد و دارای کیفیت زندگی بالاتر و روابط اجتماعی رضایت‌بخش‌تری می‌شوند. میانگین کیفیت زندگی افرادی که به‌طور متوالی در بخش کرونا کار کرده بودند نسبت به کسانی که به صورت منقطع و غیر متوالی در بخش کرونا حضور داشتند پایین‌تر بود که در تبیین این یافته می‌توان بیان کرد که هنگامی که پرستاران در داخل بیمارستان احساس امنیت کنند می‌توانند مراقبت‌های بهتری را به بیماران خود ارائه دهند، با این حال مسئله ایمنی و ادراک ایمن بودن زمانی تغییر می‌کند که رویداد خارق العاده‌ای رخ می‌دهد که ممکن است ایمنی همه را به خطر بیندازد. این وضعیت با شیوع همه‌گیری بیماری کرونا برای پرسنل پرستاری ایجاد شد. اویدا و همکاران گزارش کردند که زمانی که دانشجویان پرستاری در وظایف بالینی خود هستند، با این انتخاب مواجه می‌شوند که آیا ایمنی خود را در اولویت قرار دهند و کار خود را انجام ندهند یا به ارائه مراقبت با وجود خطرات موجود ادامه دهند [29]. این وضعیت باعث ایجاد دوراهی در دانشجویان پرستاری در انتخاب بین مراقبت از بیماران کووید-19 یا ترک محل کار شد، همان‌طور که در مطالعه تیلور و همکاران بر روی دانشجویان پرستاری در بریتانیای کبیر در طول موج موارد مثبت همه‌گیر COVID-19 گزارش شده است [30]. با توجه به نتایج پژوهش تفاوت مشاهده شده معنادار نبود که در تبیین آن می‌توان به این نکته اشاره کرد که زمانی که پرستاران به خوبی آموزش دیده باشند و از استانداردها و پروتکل‌های ایمنی در هنگام بروز عوارض جانبی به‌خوبی آگاه باشند، ممکن است همچنان احساس امنیت کنند [31]. که خود این مسئله موجب کاهش استرس شغلی آنها می‌شود. در پژوهش حاضر نتایج نشان داد که بین استرس شغلی و عوامل همراه ارتباط معنادار مشاهده نشد که با نتایج پژوهش سبزی و همکاران مطابقت دارد [32]. نتایج نشان داد که افرادی که به‌طور متوالی در بخش کرونا کار می‌کردند نسبت به افرادی که به صورت غیر متوالی کار می‌کردند بیشتر بود اما تفاوت معنادار مشاهده نشد. در تبیین این یافته می‌توان بیان کرد که مراقبت از بیماران مبتلا به ویروس کووید، بار مراقبتی زیاد، ترس ناشی از خطر ابتلا به ویروس تأثیر مهمی بر سلامت روان پرستاران دارد [33]. 
نتیجه‌گیری
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کیفیت زندگی و استرس شغلی پرستارانی که در بخش‌های کووید کار می‌کردند با توجه به‌عوامل همراه تغییرات معنادار ندارد. کیفیت زندگی پرستارانی که به‌صورت متوالی در بخش‌های کووید کار می‌کردند نسبت به افرادی که به‌صورت غیر متوالی کار می‌کردند بیشتر بود. این مسئله بیانگر این موضوع است که تغییر محل خدمت پرستاران منجر به بروز پیامدهای روان‌شناختی برای آنها می‌گردد. این مسئله بر کیفیت زندگی آنها مؤثر است و باعث کاهش کیفیت زندگی آنها می‌گردد. حضور متوالی در بخش‌های کرونا با استرس ابتلا به بیماری، همراه می‌باشد که این موضوع استرس شغلی بیشتری را برای پرستاران شاغل در بخش‌های کووید ایجاد می‌کند. کیفیت زندگی پرستارانی که سابقه کار بالاتری داشتند نسبت به سایر افراد بالاتر بود که حاکی از این موضوع است که افراد با سابقه کار بالاتر از نظر وضعیت شغلی و اقتصادی ثبات بیشتری دارند که منجر به کیفیت زندگی بالاتری خواهد شد. تفاوت‌های مشاهده شده معنادار نبودند که با پژوهش‌های پیشین مطابقت ندارد که برای توضیح چنین تفاوت‌هایی نیاز به پژوهش‌های بیشتری می‌باشد. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله حاصل بخشی از طرح تحقیقاتی با عنوان:بررسی وضعیت کیفیت زندگی و استرس شغلی و عوامل همراه آن در پرستاران شاغل در بخش های بالینی کووید ۱۹ در دانشکده پرستاری بانک ملی می باشد که با کد اخلاق IR.SBMU.BMINUCO.REC.1400.004 بوده است.

حامی مالی
این پژوهش حاصل طرح تحقیقاتی مصوب معاونت پژوهشی دانشکده پرستاری بانک ملی است.

مشارکت نویسندگان
نتایج ترجمه، مفهوم پردازی و نظارت: سمیه عبدالمحمدزاده؛ روش شناسی تحقیق و تحلیل داده ها: لطیف گچکار؛ نگارش - پیش نویس اصلی و نگارش: مهربانو حیدری، فاطمه زنجانی؛ جمع آوری داده ها: مینا آقاپور، مهسا رو شناس.

تعارض منافع
هیچ‌گونه تعارض منافعی بین نویسندگان وجود ندارد.

تشکر و قدردانی
بدینوسیله پژوهشگران این طرح مراتب سپاس و قدردانی خود را از مدیریت محترم عامل بانک ملی و مدیریت محترم بیمارستان و دانشکده پرستاری بانک ملی و همه کارکنان پرستاری که ما را در این پژوهش یاری کردند اعلام می‌دارند.

 References
1.Zhou P, Yang XL, Wang XG, Hu B, Zhang L, Zhang W, et al. A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin. Nature. 2020; 579(7798):270-3. [DOI:10.1038/s41586-020-2012-7] [PMID] [PMCID]
2.World Health Organization. WHO director-general’s remarks at the media briefing on 2019-nCoV on 11 February 2020 [Internet]. 2020 [Updated 2020 February 11]. Available from: https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-remarks-at-the-media-briefing-on-2019-ncov-on-11-february-2020
3.Zhang W, Wang K, Yin L, Zhao W, Xue Q, Peng M, et al. Mental health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in China. Psychotherapy and Psychosomatics. 2020; 89(4):242-50. [DOI:10.1159/000507639] [PMID] [PMCID]
4.Chong MY, Wang WC, Hsieh WC, Lee CY, Chiu NM, Yeh WC, et al. Psychological impact of severe acute respiratory syndrome on health workers in a tertiary hospital. The British Journal of Psychiatry. 2004; 185(2):127-33. [DOI:10.1192/bjp.185.2.127] [PMID]
5.Xiang YT, Yang Y, Li W, Zhang L, Zhang Q, Cheung T, et al. Timely mental health care for the 2019 novel coronavirus outbreak is urgently needed. The Lancet Psychiatry. 2020; 7(3):228-9. [DOI:10.1016/S2215-0366(20)30046-8]
6.Adib-Hajbaghery M, Khamechian M, Masoodi Alavi N. Nurses’ perception of occupational stress and its influencing factors: A qualitative study. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 2012; 17(5):352-9. [PMID] [PMCID]
7.Oxtoby K. Why doctors need to resist “presenteeism”. BMJ. 2015; 351:h6720. [DOI:10.1136/bmj.h6720] [PMID]
8.Gómez-Urquiza JL, De la Fuente-Solana EI, Albendín-García L, Vargas-Pecino C, Ortega-Campos EM, Cañadas-De la Fuente GA. Prevalence of burnout syndrome in emergency nurses: A meta-analysis. Critical Care Nurse. 2017; 37(5):e1-9. [DOI:10.4037/ccn2017508] [PMID]
9.Halpin Y, Terry LM, Curzio J. A longitudinal, mixed methods investigation of newly qualified nurses’ workplace stressors and stress experience, during transition. Journal of Advanced Nursing. 2017; 73(11):2577-86. [DOI:10.1111/jan.13344] [PMID]
10.Casu G, Giaquinto F. Distress and demoralization of hospital nurses as a function of sources of stress and job seniority. Applied Nursing Research. 2018; 43:61-3. [DOI:10.1016/j.apnr.2018.07.001] [PMID]
11.Konstantinos N, Christina O. Factors influencing stress and job satisfaction of nurses working in psychiatric units: A research review. Health Science Journal. 2008; 2(4):183-95. https://www.hsj.gr/medicine/factors-influencing-stress-and-job-satisfaction-of-nurses-working-in-psychiatric-units-a-research-review.php?aid=3653
12.Farhadi M, Hemmati Maslakpak M, Khalkhali HR. [Job stressors in critical care nurses (Persian)]. Nursing and Midwifery Journal. 2014; 11(11):875-83. http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-1697-fa.html
13.Torshizi L. Ahmadi F. [Job stressors from clinical nurses’ perspective (Persian)]. Iran Journal of Nursing. 2011; 24(70):49-60. http://ijn.iums.ac.ir/article-1-985-en.html
14.Sarafis P, Rousaki E, Tsounis A, Malliarou M, Lahana L, Bamidis P, et al. The impact of occupational stress on nurses’ caring behaviors and their health related quality of life. BMC Nursing. 2016; 15:56. [DOI:10.1186/s12912-016-0178-y] [PMID] [PMCID]
15.Sörensen LE, Pekkonen MM, Männikkö KH, Louhevaara VA, Smolander J, Alén MJ. Associations between work ability, health-related quality of life, physical activity and fitness among middle-aged men. Applied Ergonomics. 2008; 39(6):786-91. [DOI:10.1016/j.apergo.2007.11.001] [PMID]
16.Hamaideh SH. Occupational stress, social support, and quality of life among Jordanian mental health nurses. Issues in Mental Health Nursing. 2011; 33(1):15-23. [DOI:10.3109/01612840.2011.605211] [PMID]
17.Tzeng DS, Chung WC, Fan PL, Lung FW, Yang CY. Psychological morbidity, quality of life and their correlations among military health care workers in Taiwan. Industrial Health. 2009; 47(6):626-34. [DOI:10.2486/indhealth.47.626] [PMID]
18.The WHOQOL Group. The World Health Organization Quality of Life assessment (WHOQOL): Position paper from the World Health Organization. Social Science & Medicine. 1995; 41(10):1403-9. [DOI:10.1016/0277-9536(95)00112-K]
19.Moeenizadeh M, Nezampour R, Hashemi Golestan NS. [The effect of stress-based mindfulness training on marital conflict and quality of life of veteran spouses in Mashhad (Persian)]. Military Caring Sciences Journal. 2021; 8(1):1-12. http://mcs.ajaums.ac.ir/article-1-417-en.html
20.Hegney DG, Craigie M, Hemsworth D, Osseiran-Moisson R, Aoun S, Francis K, et al. Compassion satisfaction, compassion fatigue, anxiety, depression and stress in registered nurses in Australia: Study 1 results. Journal of Nursing Management. 2014; 22(4):506-18. [DOI:10.1111/jonm.12160] [PMID]
21.Sinclair RR, Probst TM, Watson GP, Bazzoli A. Caught between Scylla and Charybdis: How economic stressors and occupational risk factors influence workers’ occupational health reactions to COVID-19. Applied Psychology. 2021; 70(1):85-119. [DOI:10.1111/apps.12301] [PMID] [PMCID]
22.Komeili-Sani M, Etemadi A, Boustani H, Bahreini M, Hakimi AS. [The relationship between nurses’ clinical competency and job stress in Ahvaz university hospital, 2013 (Persian)]. Journal of Clinical Nursing and Midwifery. 2015; 4(3):39-49. http://jcnm.skums.ac.ir/article-1-103-en.html
23.Bahrami M. [Nurses’ quality of life in medical- surgical wards of an oncology center affiliated to the Isfahan University of Medical Sciences (Persian)]. Nursing Journal of the Vulnerable. 2016; 3(7):36-46. http://njv.bpums.ac.ir/article-1-712-en.html
24.Nejat S, Montazeri A, Holakouie Naieni K, Mohammad K, Majdzadeh S. [The World Health Organization Quality of Life (WHOQOL-BREF) questionnaire: Translation and validation study of the Iranian version (Persian)]. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research. 2006; 4(4):1-12. http://sjsph.tums.ac.ir/article-1-187-en.html
25.Azad Marzabadi E, Gholami Fesharaki M. [Reliability and validity assessment for the HSE job stress questionnaire (Persian)]. International Journal of Behavioral Sciences. 2011; 4(4):291-7. http://www.behavsci.ir/article_67703.html
26.Nasiry Zarrin Ghabaee D, Talebpour Amiri F, Hosseini Velshkolaei MR, Rajabzadeh R. [Quality of life and its relationship to the job stress in among nursing staff in hospitals of Sari, in 2015 (Persian)]. Journal of Nursing Education. 2016; 5(2):40-8. http://jne.ir/article-1-652-en.html
27.Su JA, Weng HH, Tsang HY, Wu JL. Mental health and quality of life among doctors, nurses and other hospitals staff. Stress & Health. 2009; 25(5):423-30. [DOI:10.1002/smi.1261]
28.Mohammadi Z, Hoseynchari M. [The effect of perceived job difficulty on quality of life among nurses (Persian)]. Quarterly Journal of Women’s Studies Sociological and Psychological. 2009; 7(1):117-31. [DOI:10.22051/JWSPS.2009.1351]
29.Taylor R, Thomas-Gregory A, Hofmeyer A. Teaching empathy and resilience to undergraduate nursing students: A call to action in the context of Covid-19. Nurse Education Today. 2020; 94:104524. [DOI:10.1016/j.nedt.2020.104524] [PMID] [PMCID]
30.Choi EW, Kim GY, Shim JL, Son YJ. Hospital nurses’ perceived patient safety culture and adverse nurse outcomes in Korea. Research and Theory in Nursing Practice. 2019; 33(2):134-46. [DOI:10.1891/1541-6577.33.2.134] [PMID]
31.Starace F, Ferrara M. COVID-19 disease emergency operational instructions for mental health departments issued by the Italian society of epidemiological psychiatry. Epidemiology and Psychiatric Sciences. 2020; 29:e116. [DOI:10.1017/S2045796020000372] [PMID] [PMCID]
32.Sabzi Z, Royani Z, Mancheri H, Aghaeinejad A, Kochaki M, Kalantari S, et al. [Predictors of job stress among critical care nurses (Persian)]. Iran Occupational Health Journal. 2017; 14(5):45-52. http://ioh.iums.ac.ir/article-1-1897-fa.html
33.Shah K, Kamrai D, Mekala H, Mann B, Desai K, Patel RS. Focus on mental health during the coronavirus (COVID-19) pandemic: Applying learnings from the past outbreaks. Cureus. 2020; 12(3):e7405. [DOI:10.7759/cureus.7405]